Plan ochrony Karkonoskiego Parku Narodowego jest dokumentem strategicznym określającym sposoby ochrony zasobów, tworów i składników przyrody występujących na terenie tego parku narodowego. Dla właściwego funkcjonowania parku narodowego i jego ochrony, tworzy się plan ochrony. Zgodnie z art. 19 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. 2015 poz. 1651 z późn. zm.). Projekt planu ochrony sporządza dyrektor parku narodowego. Plan ochrony sporządza się na okres 20 lat. W ustawie o ochronie przyrody określa się zakres informacji, jakie należy uwzględnić przy sporządzaniu projektu planu ochrony oraz wymienia się co powinien zawierać projekt planu ochrony dla parku narodowego. Plan ochrony parku narodowego staje się równocześnie planem ochrony dla obszaru Natura 2000 w granicach Parku po spełnieniu wymogów określonych w art. 29 ww. ustawy. W myśl art. 19 ww. ustawy (art. 19 ust. 5) Minister Środowiska ustanawia plan ochrony dla parku narodowego w drodze rozporządzenia.
Szczegółowe wytyczne, co do trybu sporządzania planu ochrony, zakresu prac, sposobu zmian planów ochrony oraz zakresu i sposobu ochrony zasobów, tworów i składników przyrody zawiera rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 maja 2005 r. w sprawie sporządzania projektu planu ochrony dla parku narodowego, rezerwatu przyrody i parku krajobrazowego, dokonywania zmian w tym planie oraz ochrony zasobów, tworów i składników przyrody (Dz. U. 2005 Nr 94, poz. 794).
Projekt planu ochrony Karkonoskiego Parku Narodowego przedłożono do zatwierdzenia Ministrowi Środowiska w dniu 04.10.2017r. Projekt planu ochrony był kontrolowany i procedowany przez pracowników Ministerstwa Środowiska w porozumieniu z Karkonoskim Parkiem Narodowym.
Ostatecznie, w dniu 25 marca 2021 r. ogłoszono Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie ustanowienia planu ochrony dla Karkonoskiego Parku Narodowego i weszło w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Plan ochrony dla Karkonoskiego Parku Narodowego stał się również planem ochrony dla obszaru mającego znaczenie dla Wspólnoty Karkonosze (PLC020001) oraz obszaru mającego znaczenie dla Wspólnoty Stawy Sobieszowskie (PLH0200442), w częściach pokrywających się z obszarem Karkonoskiego Parku Narodowego
Plan ochrony dla Karkonoskiego Parku Narodowego zawiera 12 rozdziałów.
W rozdziale 1 rozporządzenia określono cele ochrony przyrody na terenie Parku oraz wskazano przyrodnicze i społeczne uwarunkowania ich realizacji.
Sformułowano ogólne cele ochrony przyrody Parku, jak i cele szczegółowe w odniesieniu do przyrody nieożywionej, ekosystemów leśnych, lądowych ekosystemów nieleśnych, ekosystemów wodnych, gatunków roślin, grzybów i ich siedlisk, gatunków zwierząt i ich siedlisk, siedlisk przyrodniczych, krajobrazu, wartości kulturowych oraz obszarów Natura 2000.
Przyrodnicze uwarunkowania celów ochrony przyrody określono poprzez:
W rozdziale 3 dokonano opisu granic Parku oraz przedstawiono mapę i charakterystykę części obszarów Natura 2000: Karkonosze PLC020001 oraz Stawy Sobieszowskie PLH 020044 objętych granicami Karkonoskiego Parku Narodowego
Rozdział 4 zawiera identyfikację oraz określenie sposobów eliminacji lub ograniczania istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych oraz ich skutków dla obszaru Parku i obszarów Natura 2000: Karkonosze PLC020001 oraz Stawy Sobieszowskie PLH 020044 w części objętej granicami Parku.
Zidentyfikowano istniejące zagrożenia wewnętrzne, potencjalne zagrożenia wewnętrzne, istniejące zagrożenia zewnętrzne oraz potencjalne zagrożenia zewnętrzne. Dla każdego zagrożenia określono zagrożone siedlisko przyrodnicze lub/i gatunek Natura 2000 oraz sposób eliminacji lub ograniczania zagrożeń i ich skutków. Zidentyfikowanie zagrożeń stanowiło podstawę do planowania zabiegów ochronnych.
Rozdział 5 określa warunków utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu ochrony przedmiotów ochrony obszaru Natura 2000 na terenie Parku, zachowania integralności obszarów Natura 2000 oraz spójności sieci obszarów Natura 2000.
Rozdział 6 określa warunki utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu ochrony przedmiotów ochrony obszaru Natura 2000 na terenie Parku, zachowania integralności obszarów Natura 2000 oraz spójności sieci obszarów Natura 2000.
Rozdział 7 zawiera określenie działań ochronnych na obszarach objętych ochroną ścisłą, czynną i krajobrazową, z podaniem rodzaju, zakresu i lokalizacji tych działań, z określeniem działań ochronnych niezbędnych dla utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu ochrony przedmiotów ochrony obszarów Natura 2000: Karkonosze PLC020001 oraz Stawy Sobieszowskie PLH 020044 w części objętej granicami Parku.
Określone zostały:
W rozdziale 8 przedstawione zostały sposoby monitoringu realizacji zadań ochronnych oraz ich skutków w obszarach Natura 2000: Karkonosze PLC020001 oraz Stawy Sobieszowskie PLH 020044 w części objętej granicami Parku.
W rozdziale 9 określono sposoby monitoringu stanu ochrony siedlisk przyrodniczych lub gatunków roślin i zwierząt, i ich siedlisk, będących przedmiotami ochrony obszarów Natura 2000: Karkonosze PLC020001 oraz Stawy Sobieszowskie PLH 020044 występujących na terenie Parku.
Rozdział 10 określa obszary i miejsca udostępniane dla celów naukowych, edukacyjnych, kulturowych, turystycznych, rekreacyjnych i sportowych oraz sposoby ich udostępniania.
W formie tabel zawierających informacje dotyczące: obszarów i miejsc udostępnianych, sposobu udostępniania oraz maksymalnej liczby osób mogącej przebywać jednocześnie w danym miejscu zestawiono:
Rozdział 11 określa miejsca, w których może być prowadzona działalność wytwórcza, handlowa i rolnicza.
W tym rozdziale wyszczególniono wszystkie miejsca na terenie Parku, gdzie dopuszcza się prowadzenie działalność handlową, oraz określono zasady tej działalności. Wyszczególniono obszary parku, gdzie dopuszcza się prowadzenie działalność rolniczą, w szczególności poprzez wypas oraz koszenie łąk.
W rozdziale 12 przedstawiono ustalenia do studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz planów, dotyczące eliminacji lub ograniczenia zagrożeń zewnętrznych oraz niezbędnych dla utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt obszarów Natura 2000: Karkonosze PLC020001 oraz Stawy Sobieszowskie PLH 020044 w części objętej granicami Parku.
Sformułowano wiele propozycji ustaleń do nowotworzonych studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, planów zagospodarowania przestrzennego województwa dotyczące eliminacji lub ograniczenia zagrożeń zewnętrznych Parku, mogących mieć swoje źródło w jego otulinie. Ustalenia te nie dotyczą planów zagospodarowania przestrzennego obowiązujących w dniu wejścia w życie Planu ochrony lub będących w toku opracowania, a uzgodnionych z Parkiem.
Dla gruntów położonych na terenie Parku, niestanowiących własności Skarbu Państwa w zarządzie Karkonoskiego Parku Narodowego, dopuszczono wyłącznie bieżące utrzymanie i remonty istniejącej zabudowy, bieżące utrzymanie, modernizację i remonty istniejącej infrastruktury technicznej.
Wprowadzano wskazania odnośnie zmian w istniejących studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, planie zagospodarowania przestrzennego województwa, niezbędne dla utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, dla których wyznaczono obszary Natura 2000. Wskazania te dotyczą wyłączenia z zabudowy i ograniczania przestrzeni przez bariery techniczne istniejących korytarzy ekologicznych, łączących Park z obszarami cennymi przyrodniczo. Wskazano konkretne miejsca w poszczególnych gminach uwidocznione również na mapie korytarzy ekologicznych zamieszczonej w rozporządzeniu. Wskazano w poszczególnych gminach miejsca, które powinny być wyłączenie z zabudowy. Wprowadzono obowiązek ochrony walorów krajobrazowych obszarów eksponowanych widokowo w otulinie Parku.
Dostęp do dokumentu na stronie BIP Karkonoskiego Parku Narodowego
Szczegółowe wytyczne, co do trybu sporządzania planu ochrony, zakresu prac, sposobu zmian planów ochrony oraz zakresu i sposobu ochrony zasobów, tworów i składników przyrody zawiera rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 12 maja 2005 r. w sprawie sporządzania projektu planu ochrony dla parku narodowego, rezerwatu przyrody i parku krajobrazowego, dokonywania zmian w tym planie oraz ochrony zasobów, tworów i składników przyrody (Dz. U. 2005 Nr 94, poz. 794).
Projekt planu ochrony Karkonoskiego Parku Narodowego przedłożono do zatwierdzenia Ministrowi Środowiska w dniu 04.10.2017r. Projekt planu ochrony był kontrolowany i procedowany przez pracowników Ministerstwa Środowiska w porozumieniu z Karkonoskim Parkiem Narodowym.
Ostatecznie, w dniu 25 marca 2021 r. ogłoszono Rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska w sprawie ustanowienia planu ochrony dla Karkonoskiego Parku Narodowego i weszło w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.
Plan ochrony dla Karkonoskiego Parku Narodowego stał się również planem ochrony dla obszaru mającego znaczenie dla Wspólnoty Karkonosze (PLC020001) oraz obszaru mającego znaczenie dla Wspólnoty Stawy Sobieszowskie (PLH0200442), w częściach pokrywających się z obszarem Karkonoskiego Parku Narodowego
Plan ochrony dla Karkonoskiego Parku Narodowego zawiera 12 rozdziałów.
W rozdziale 1 rozporządzenia określono cele ochrony przyrody na terenie Parku oraz wskazano przyrodnicze i społeczne uwarunkowania ich realizacji.
Sformułowano ogólne cele ochrony przyrody Parku, jak i cele szczegółowe w odniesieniu do przyrody nieożywionej, ekosystemów leśnych, lądowych ekosystemów nieleśnych, ekosystemów wodnych, gatunków roślin, grzybów i ich siedlisk, gatunków zwierząt i ich siedlisk, siedlisk przyrodniczych, krajobrazu, wartości kulturowych oraz obszarów Natura 2000.
Przyrodnicze uwarunkowania celów ochrony przyrody określono poprzez:
- charakterystykę ekosystemów leśnych, lądowych nieleśnych oraz wodnych występujących na terenie Parku;
- zestawienie ilości występujących w Parku gatunków roślin i grzybów;
- zestawienie ilości gatunków roślin i grzybów o szczególnych walorach w Parku (gatunki prawnie chronione, gatunki zagrożone z Czerwonej Listy Roślin, gatunki i odmiany endemiczne, gatunki reliktowe, gatunki specjalnej troski);
- zestawienie ilości występujących w Parku gatunków zwierząt;
- zestawienie ilości gatunków zwierząt o szczególnych walorach w Parku (gatunki prawnie chronione, gatunki zagrożone, gatunki należące do endemitów karpackich, gatunki górskie i północno-górskie, gatunki unikatowe w Polsce, gatunki specjalnej troski);
- charakterystykę walorów krajobrazowych;
- zestawienie typów siedlisk przyrodniczych wymagających ochrony wynikającej z wyznaczenia obszarów Natura 2000;
- zestawienie typów siedlisk przyrodniczych zidentyfikowanych w obszarze, ale niewymagających ochrony wynikającej z wyznaczenia obszaru Natura 2000;
- zestawienie gatunków roślin i zwierząt (bez ptaków) wymagających ochrony wynikającej z wyznaczenia obszarów Natura 2000;
- zestawienie gatunków ptaków wymagających ochrony wynikającej z wyznaczenia obszaru Natura 2000.
- podanie aktów prawnych powołujących Pak i stanowiących podstawy jego funkcjonowania;
- określenie położenia administracyjnego i powierzchni Parku w rozbiciu na kategorie gruntów oraz opis jego otuliny;
- wykaz kategorii użytkowania gruntów na obszarze Parku według form własności,
- podział Parku na obwody ochronne;
W rozdziale 3 dokonano opisu granic Parku oraz przedstawiono mapę i charakterystykę części obszarów Natura 2000: Karkonosze PLC020001 oraz Stawy Sobieszowskie PLH 020044 objętych granicami Karkonoskiego Parku Narodowego
Rozdział 4 zawiera identyfikację oraz określenie sposobów eliminacji lub ograniczania istniejących i potencjalnych zagrożeń wewnętrznych i zewnętrznych oraz ich skutków dla obszaru Parku i obszarów Natura 2000: Karkonosze PLC020001 oraz Stawy Sobieszowskie PLH 020044 w części objętej granicami Parku.
Zidentyfikowano istniejące zagrożenia wewnętrzne, potencjalne zagrożenia wewnętrzne, istniejące zagrożenia zewnętrzne oraz potencjalne zagrożenia zewnętrzne. Dla każdego zagrożenia określono zagrożone siedlisko przyrodnicze lub/i gatunek Natura 2000 oraz sposób eliminacji lub ograniczania zagrożeń i ich skutków. Zidentyfikowanie zagrożeń stanowiło podstawę do planowania zabiegów ochronnych.
Rozdział 5 określa warunków utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu ochrony przedmiotów ochrony obszaru Natura 2000 na terenie Parku, zachowania integralności obszarów Natura 2000 oraz spójności sieci obszarów Natura 2000.
Rozdział 6 określa warunki utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu ochrony przedmiotów ochrony obszaru Natura 2000 na terenie Parku, zachowania integralności obszarów Natura 2000 oraz spójności sieci obszarów Natura 2000.
Rozdział 7 zawiera określenie działań ochronnych na obszarach objętych ochroną ścisłą, czynną i krajobrazową, z podaniem rodzaju, zakresu i lokalizacji tych działań, z określeniem działań ochronnych niezbędnych dla utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu ochrony przedmiotów ochrony obszarów Natura 2000: Karkonosze PLC020001 oraz Stawy Sobieszowskie PLH 020044 w części objętej granicami Parku.
Określone zostały:
- program działań ochronnych w obszarach objętych ochroną ścisłą - dla tego obszaru obejmuje działania konieczne ze względów na ochronę występujących tu ekosystemów i gatunków roślin i zwierząt;
- program działań ochronnych w obszarach ochrony czynnej, w rozbiciu działania w ekosystemach leśnych, nieleśnych ekosystemach lądowych, ekosystemach wodnych, działania w stosunku do roślin i grzybów dziko występujących, w stosunku do zwierząt dziko występujących, w stosunku do przyrody nieożywionej i gleb, w stosunku do ochrony środowiska, w stosunku do walorów krajobrazowych oraz w stosunku do wartości kulturowych;
- program działań ochronnych w obszarach ochrony krajobrazowej.
- działania ochronne na obszarach ochrony ścisłej;
- działania ochronne na obszarach ochrony czynnej;
- działania ochronne na obszarach ochrony krajobrazowej;
- działania z zakresu inwentaryzacji, badań naukowych i monitoringu.
W rozdziale 8 przedstawione zostały sposoby monitoringu realizacji zadań ochronnych oraz ich skutków w obszarach Natura 2000: Karkonosze PLC020001 oraz Stawy Sobieszowskie PLH 020044 w części objętej granicami Parku.
W rozdziale 9 określono sposoby monitoringu stanu ochrony siedlisk przyrodniczych lub gatunków roślin i zwierząt, i ich siedlisk, będących przedmiotami ochrony obszarów Natura 2000: Karkonosze PLC020001 oraz Stawy Sobieszowskie PLH 020044 występujących na terenie Parku.
Rozdział 10 określa obszary i miejsca udostępniane dla celów naukowych, edukacyjnych, kulturowych, turystycznych, rekreacyjnych i sportowych oraz sposoby ich udostępniania.
W formie tabel zawierających informacje dotyczące: obszarów i miejsc udostępnianych, sposobu udostępniania oraz maksymalnej liczby osób mogącej przebywać jednocześnie w danym miejscu zestawiono:
- miejsca udostępniane w celach naukowych;
- miejsca udostępniane w celach edukacyjnych;
- miejsca udostępniane w celach turystycznych;
- miejsca udostępniane w celach rekreacyjnych i sportowych.
Rozdział 11 określa miejsca, w których może być prowadzona działalność wytwórcza, handlowa i rolnicza.
W tym rozdziale wyszczególniono wszystkie miejsca na terenie Parku, gdzie dopuszcza się prowadzenie działalność handlową, oraz określono zasady tej działalności. Wyszczególniono obszary parku, gdzie dopuszcza się prowadzenie działalność rolniczą, w szczególności poprzez wypas oraz koszenie łąk.
W rozdziale 12 przedstawiono ustalenia do studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz planów, dotyczące eliminacji lub ograniczenia zagrożeń zewnętrznych oraz niezbędnych dla utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt obszarów Natura 2000: Karkonosze PLC020001 oraz Stawy Sobieszowskie PLH 020044 w części objętej granicami Parku.
Sformułowano wiele propozycji ustaleń do nowotworzonych studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, planów zagospodarowania przestrzennego województwa dotyczące eliminacji lub ograniczenia zagrożeń zewnętrznych Parku, mogących mieć swoje źródło w jego otulinie. Ustalenia te nie dotyczą planów zagospodarowania przestrzennego obowiązujących w dniu wejścia w życie Planu ochrony lub będących w toku opracowania, a uzgodnionych z Parkiem.
Dla gruntów położonych na terenie Parku, niestanowiących własności Skarbu Państwa w zarządzie Karkonoskiego Parku Narodowego, dopuszczono wyłącznie bieżące utrzymanie i remonty istniejącej zabudowy, bieżące utrzymanie, modernizację i remonty istniejącej infrastruktury technicznej.
Wprowadzano wskazania odnośnie zmian w istniejących studiach uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin, miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, planie zagospodarowania przestrzennego województwa, niezbędne dla utrzymania lub odtworzenia właściwego stanu ochrony siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, dla których wyznaczono obszary Natura 2000. Wskazania te dotyczą wyłączenia z zabudowy i ograniczania przestrzeni przez bariery techniczne istniejących korytarzy ekologicznych, łączących Park z obszarami cennymi przyrodniczo. Wskazano konkretne miejsca w poszczególnych gminach uwidocznione również na mapie korytarzy ekologicznych zamieszczonej w rozporządzeniu. Wskazano w poszczególnych gminach miejsca, które powinny być wyłączenie z zabudowy. Wprowadzono obowiązek ochrony walorów krajobrazowych obszarów eksponowanych widokowo w otulinie Parku.
Dostęp do dokumentu na stronie BIP Karkonoskiego Parku Narodowego